Personal branding betekent dat je jezelf als merk beschouwt en dit zelf vormgeeft, zorgt dat je bekend komt te staan zoals jíj dat wil en daar de vruchten van plukt.

De mensen die er vroeg bij waren met aan personal branding doen kunnen erover meepraten: het is niet allemaal rozengeur en maneschijn. De vooroordelen zijn uitvoerig besproken, de voordelen nog meer- maar wat zijn eigenlijk de valkuilen?

Het als een wondermiddel zien

Het lijkt wel een wonder: je sleutelt wat aan je imago, gebruikt de juiste woorden en je wordt gezien als innovatieve Web2.0 expert, de ultieme lifecoach of meest gewilde interim manager. Zo eenvoudig is het echter niet. Het is relatief gemakkelijk om haarscheurtjes in je merk te laten ontstaan door niet alert te blijven, niet actief je merk te bewaken en alleen maar met de buitenkant bezig te zijn zonder inhoud te geven aan wat je beweert. Hoewel het effect van branding opmerkelijk is, is het gevolg van een al te gemakzuchtige houding een wankele personal brand.

Wie een kuil graaft voor een ander...

In zekere zin kan je een personal brand zien als een 'val' die je zet voor mensen die in aanraking komen met jouw persoon. Je zorgt dat hun aandacht het doel treft dat jij voor ze hebt uitgezocht, de associaties legt die jij wil dat er gelegd wordt en zo jouw merk helpen laden door er energie en betekenis aan toe te voegen.

Dat is op zich prima, maar het kan gebeuren dat je er zélf intrapt. Hoe integer je personal branding ook benadert; er bestaat altijd een kans dat je jezelf verliest in het personage dat je hebt neergezet. Wie vergeet te relativeren gaat rondzingen- dat akelige geluid dat ontstaat als een signaal door een gesloten circuit rondgaat en telkens versterkt wordt. Het is een techniek, een psychologisch principe dat je toepast om je te helpen je doelen te bereiken. Probeer af en toe om je er niet mee te identificeren, los te staan van de 'externe jij' die je hebt gecreëerd om zo het juiste perspectief te behouden. 

Niet ingrijpen als er aan je merk geknaagd wordt

Als je een bezige bij bent, zichtbaar en – mede dankzij je personal branding inspanningen- succesvol, is de kans groot dat anderen zich met je gaan bemoeien. Op zich is dat natuurlijk prima; interactie is goed, leuk en de beweging die dit veroorzaakt doet je bekendheid toenemen, je groeit ervan als mens en je kunt op deze manier je kennis, compassie en netwerk delen.

Er wordt aan je merk geknaagd als iemand je in een artikel of interview niet met de juiste omschrijving introduceert (Bijvoorbeeld als internetjournalist terwijl je specialiteit zakelijke teksten zijn, ook al schrijf je af en toe iets voor het Internet). Of als iemand je aan een ander voorstelt met het verkeerde begrip, bijvoorbeeld “Dit is die-en-die, een websitegoeroe!”, terwijl je een ontwerper bent, ook al ontwerp je af en toe een website.. Wees daar alert op!

Alleen heeft niet iederéén het even goed begrepen. Sommige mensen interpreteren je merk onjuist en geven er een draai aan die helemaal niet over jou gaat! Als je dit zonder meer toestaat kan dit je merk schaden. Je kunt onmogelijk voorkomen dat het zo hier en daar niet helemaal naar wens gaat, maar je moet dit ook zeker niet zomaar laten gebeuren. Een raket die hier een heel klein beetje afwijkt van z'n koers schiet uiteindelijk z'n doel met duizenden kilometers voorbij.  Hoe meer je merk zich verspreidt, hoe groter de kans dat een te passieve houding leidt tot inflatie van je merk omdat de communicatie over jou te inconsistent wordt.

Het gaat er niet om elke plek waar iets over je gezegd wordt te controleren en rectificaties te eisen als iets een beetje afwijkt van hoe je het zelf gezegd zou hebben. Soms weten mensen het zelfs leuker, accurater en meer aansprekend te verwoorden en kan je daar je voordeel mee doen. Maar in principe moet je er echt op toezien dat het klopt wat er staat en als je anders te boek wil staan dan wat er gezegd wordt verzoeken om aanpassing.

Kramp in je brand

Consistentie is belangrijk. Goed gebruikmaken van de factor 'tijd' ook. Maar als je merkt dat het je heel veel energie gaat kosten om je personal brand inhoud en gestalte te geven wordt het tijd om de teugels even te laten vieren. De kans is groot dat als je jezelf vermoeit met je merk, anderen misschien ook even een verzadigingspunt hebben bereikt en pauze nodig hebben. Dat betekent natuurlijk niet dat je alle verwijzingen naar je personal brand moet vernietigen of tegenspreken, maar eerder dat je jezelf relativeert, je spontaniteit de ruimte geeft en een tijdje in retraite gaat bij wijze van spreken. De afzondering en het periodiek laten leeglopen van je personal brand activiteiten is verfrissend voor jezelf en je omgeving.

De zuigende werking

De grote moeite die je hebt gedaan om je merk te laden heeft nog een nadeel: het blijft werkzaam, ook als je er zelf niet meer mee bezig bent, of een andere richting hebt gekozen in je carrière. Dat betekent dat die begrippen waar je zo fenomenaal mee scoorde op Google nu nog redelijk hoog zullen scoren en dat je daarom benaderd wordt voor dingen waar jij je misschien allang niet meer mee bezighoudt.

Als je bijvoorbeeld wordt benaderd voor een interview over iets waar je vijf jaar geleden helemaal warm voor liep maar inmiddels gapend bij in slaap valt vergt het bewust management van de zuigende werking. Je neiging kan zijn om iets te zien dat je niet meer interessant vindt, terwijl iemand je misschien heel enthousiast benadert of oprecht meer wil weten over dat onderwerp. Kijk of je er niet toch iets uit kan halen als je er iets mee doet (een interview geeft omdat het je publiciteit oplevert, aangeeft dat je je niet meer bezighoudt met dat onderwerp maar hele interessante nieuwe ontwikkelingen ziet waar je graag over vertelt, de lezing wel wil geven maar dan als het onderwerp veranderd wordt) of heel duidelijk het verzoek afwijst (de lezing niet geeft omdat je echt resoluut afscheid genomen hebt van dat onderwerp) en daarbij de ander meteen op het juiste, nieuwe spoor zet.

Daarnaast is het natuurlijk mogelijk dat je tijden gekend hebt waarin je je wat minder bewust was van je (online) communicatie en wat sporen heeft achtergelaten die nu iets minder goed bij je personal brand passen. In sommige gevallen heb je dan gewoon pech, moet je maar bedenken dat je menselijk bent en dat anderen dat ook wel snappen en kunnen nuanceren.

Dit verschijnsel ga je actief tegen door niet in te gaan op uitnodigingen die voortkomen uit je oude profilering, heel actief je nieuwe profilering te promoten en signalen die hier niets mee te maken hebben te weerleggen. Het is een bedreiging voor het consequent uitdragen van je merkwaarden.

Verliezen tijdens het winnen

Personal branding is inmiddels een beproefde methode. Het werkt. Het risico daarvan is, dat je alleen nog maar bezig bent met je merk neerzetten, bewust communiceren, ongewenste associaties uit de weg gaan en strategisch handelen. Met al die dingen is helemaal niks mis, maar het kan omslaan in een obsessie en je een minder leuk mens maken in de omgang. Als je de basis van authenticiteit uit het oog verliest, vergeet te geven en ook te luisteren naar wat anderen je willen laten weten verkalkt je merk- en erger nog: jijzelf.

Wabi-sabi

Wabi-sabi is de schoonheid van het onvolmaakte. Imperfectie is de vorm, het is goed zoals het is.

Soms is een mens meer ongepolijste diamant dan hij zou willen, maar dat maakt het wel zo écht. Uitglijders, inconsistenties, tegenstrijdigheden, zwaktes en onhebbelijkheden horen er allemaal bij. Koester ze, frommel ze niet weg. Zie het geheel en hou van de putjes en deukjes in het glazuur.

Auteur: Annedien Hoen