Home Starten Bedrijfsvoering Marketing Ontwikkelen Netwerken Forum
Home
 
U bent hier: Home Ontwikkelen Ondernemerschap De bakens verzetten – iets worden dat je nog niet bent

De bakens verzetten – iets worden dat je nog niet bent

Voor veel zelfstandigen is het freelance werk dat ze gaan doen een logisch uitvloeisel van een vakgebied of een tot op professioneel niveau uitgegroeide interesse. Ze hebben Nederlands gestudeerd en worden tekstschrijver, hebben het Grafisch Lyceum gedaan en vestigen zich als zelfstandig ontwerper of organiseerden al jarenlang diners en besluiten een cateringbedrijf op te zetten. Er zijn ook personen die erachter komen dat ze op het verkeerde paard gewed hebben of zijn uitgekeken op wat ze tot dusver gedaan hebben.

De voor de hand liggende strategie is om een studie in een andere richting te gaan volgen. Daarover staat op Carrièretijger genoeg. Je kunt het echter ook op eigen houtje doen. Dat is nogal ondernemend en er is een flinke dosis autodidactische vaardigheden voor nodig. Daar staat tegenover dat wanneer het beter bij je past of er weinig opleidingen zijn die jou kunnen bieden wat je nodig hebt, het fantastisch is om te doen. Ik zal beginnen met de attitudes die ervoor nodig zijn en steeds verder inzoomen op praktische stappen die je moet zetten.

De mythe ontmantelen

Er zijn veel sprookjes in omloop over wanneer het legitiem is dat je je met iets profileert. Het is van oudsher het gebruik om kennis en kunde te monopoliseren omdat men hier geld aan verdient: "Ik weet iets wat jij niet weet en als jij het ook wil weten moet je mij betalen." Natuurlijk heeft een diploma een bepaalde waarde en symboliseert het een leerproces dat iemand doorlopen heeft, maar men wil anderen soms toch meer laten geloven dan gerechtvaardigd is. Opdrachtgevers (werkgevers idem) moeten regelmatig constateren dat er soms erg teleurstellende resultaten geboekt worden door mensen met veelbelovende papieren op zak. Opdrachtgevers zoeken naar talent, naar gretigheid om te leren én te leveren, naar hoogwaardige en up-to-date kennis aan boord van hun opdrachtnemers. Zet daar op in.

Willen ontwikkelen (koste wat kost!)

Jezelf ontwikkelen en persoonlijke groei is iets dat min of meer vanzelf gebeurt maar vaak redelijk eenzijdig. Het is gebruikelijk om praktisch toepasbare ontwikkelrichtingen te kiezen zodat je er in je werkende leven iets aan hebt. Als er een wens ontstaat om van richting te veranderen op een manier die niet voor de hand ligt is er een flinke dosis autonomie voor nodig om dit onbekende pad van zelfontwikkeling te bewandelen. Het zit toch behoorlijk in de hoofden van mensen verankerd dat je ergens een studie of cursus voor moet volgen wil je er iets mee kunnen gaan doen waar je geld mee verdient- zelfs bij zelfstandigen. Toch kun je met nóg grotere zelfbeschikking je eigen carrière vormgeven dan je tot dusver misschien dacht. Hoewel het niet iedereen gegeven is een in het oog springend geval van 'self made' te worden valt er een hoop te winnen met een onwankelbare wil om te ontwikkelen.

Je eigen leraar zijn

De meest voorkomende leersituatie die we kennen is die van leraar-leerling. Iemand weet of kan iets en brengt de kennis en vaardigheden over, meestal bekroond met een test om te controleren of dat wat vooraf vastgesteld was als over te brengen kennis succesvol bij de ander in het brein terechtgekomen is. We staan meestal niet echt stil bij het zelflerende vermogen van mensen, zien hobbymatig geleerde vaardigheden los van onze professionele ontwikkeling. Maar soms is het zo simpel als het kopen van een receptenboek, het opvolgen van het recept, het een paar keer met het boek erbij doen en voordat je het weet kun je zonder hulp van het recept een voortreffelijke crème brulée maken. Je schotelt dit een keer aan je gasten voor, de volgende dag belt je kennis je op om te vragen hoe je die crème brulée gemaakt hebt en je legt dit aan de ander uit. Door het te willen leren, het te doen, te oefenen en in praktijk te brengen ben je ineens een crème brulée-expert geworden! Daar is geen leraar of cursus aan te pas gekomen; je hebt zelf de benodigde leerstappen doorlopen. Dat principe is integraal over te hevelen op je eigen ontwikkeling als freelancer.

Jezelf kunnen managen

Traditioneel gezien zijn we gewend aan gemanaged worden op alle niveaus. Wat we denken, wat we eten, wat we vinden en hoe we ons gedragen wordt voor een groot deel beïnvloed door de maatschappij. De overheid, het bedrijfsleven en onze sociale context bepalen voor een groot deel ons denken en doen, ook als we freelancer zijn. Hoewel we qua inhoud en richting van ons werkende leven bovengemiddeld veel zelf kunnen bepalen, zijn er nog altijd veel regels waar we ons aan moeten houden. We gebruiken bovendien maar een klein percentage van de 'bandbreedte van zelfbeschikking' waar we gebruik van zouden kunnen maken. Eenvoudigweg omdat we niet op het idee komen. We zijn eraan gewend dat dingen voor ons bepaald worden en dat we het snel genoeg merken als we tegen de grenzen van het gebruikelijke aanlopen.

Als je als autodidact je bakens wilt verzetten en nieuwe vaardigheden wilt verwerven, zul je hier los van moeten komen en 'je eigen handje moeten vasthouden'. Niemand gaat je een diploma geven voor alles wat je gaat leren, je krijgt geen schouderklopjes als je een (denkbeeldige) module hebt doorgewerkt of jezelf hebt overwonnen en iets hebt geleerd dat je heel moeilijk vond. De juiste balans vinden in soepel met jezelf omgaan en streng voor jezelf zijn als het er toe doet, is iets dat oefening vergt. Zelf naar een diepere betekenis of les zoeken zonder dat je het antwoord al weet, is niet voor iedereen weggelegd. Je eigen handelswijze of denktrant analyseren kan een abstract gegoochel worden waarbij je soms in je eigen denkval loopt. De adequate zelfmanager zet dan tóch door. Zelfkennis is ook belangrijk: ik zie veel mensen zichzelf dingen opleggen die niet haalbaar zijn, ofwel omdat ze zo gewoon niet in elkaar steken ofwel omdat het onrealistisch is bepaalde dingen van jezelf te vergen. Kijk dus uit dat je jezelf niet in positie brengt voor een mislukking en je jezelf niet saboteert. Tegelijkertijd moet je het jezelf ook niet te gemakkelijk maken en de lat soms wat hoger leggen dan je geneigd bent; een goede manager haalt het beste uit mensen. Vraag je dus af hoe jij het beste uit jezelf kunt halen.

De praktijk

Je gaat op zeker moment datgene wat je leert of geleerd hebt in praktijk brengen en oefenen. Je moet jezelf regelmatig aan een vuurproef onderwerpen. Bewijzen dat je het kan, ook al bevind je je niet in je geliefde comfort zone. Het zijn allemaal manieren om ook bekend te gaan staan als datgene wat je ambieert. Je kan niet over jezelf zeggen dat je een crème brulée-expert bent als je er nog nooit een gemaakt hebt. Je hebt er ook weinig aan als je ze niet 'in het zicht' maakt of laat consumeren. In de praktijk kan je al snel als expert te boek komen te staan wanneer je gewoon verdraaid goed doet wat je doet. Ben je copywriter maar wil je marketingvraagstukken gaan oplossen? Ga dan gewoon marketingvraagstukken oplossen — in eerste instantie zal je dit waarschijnlijk onbezoldigd moeten doen, maar als freelancer ben je wel gewend zelf voor te investeren in je eigen succes. Veel mensen maken de fout zichzelf eerst iets te noemen en dan te wachten op bijpassende opdrachten. Die aanpak is misschien handig als je ergens een diploma of certificaat op zak hebt (en zelfs dat is geen garantie!). Binnen deze strategie zul je wat organischer te werk moeten gaan. Mijn vader zegt altijd: "Hoe meer kunstjes een aapje kent, hoe meer hij er moet doen." Voor veel mensen is dit reden niet te veel te koop te lopen met aanwezige kennis en kunde; voordat je het weet moet je voor van alles en nog wat opdraven. Precies dát principe gebruik je nu in je voordeel!

Enkele tips:

  • Wees geduldig. Een nieuwe materie ben je niet zomaar meester, een reputatie bouw je niet in één dag. Trek maanden of soms zelfs jaren uit voor een andere koers. Je kunt dan genoeg ervaring opdoen om de cruciale factor te verwerven: geloofwaardigheid. Je kunt het ook faseren: leer eerst iets dat relatief eenvoudig is en vergaar ondertussen groter inzicht en ervaring in een materie die wat complexer is.
  • Neem jezelf serieus. Als jij het niet doet, doet niemand het. Wacht niet op erkenning maar erken jezelf.
  • Zet je schrap. Het vergt doorzettingsvermogen om jezelf op een andere manier op de kaart te zetten en je zult veel cynisme, ongeloof en jaloezie tegenkomen als jij de moed hebt om je droom te verwezenlijken.
  • Blijf flexibel. Een deel van je leven wordt een soort proeflab waarin je jezelf carte blanche geeft om nieuwe dingen te leren. Af en toe ontploft er wat of loop je tegen iets aan wat je echt niet kunt.
  • Zoek de kriebels in je buik. Die motiveren je blijvend om je eigen grenzen te verkennen, nieuwe dingen te leren, kennis en informatie op te sporen die jou helpt bij het leren. Iets nieuws leren is spannend en meeslepend. Probeer dat gevoel te vinden, analyseer waar en wanneer je dat ervaart.
  • Wees hongerig naar kennis. Een paar boeken en artikelen gaan het niet voor je doen vrees ik. Er zijn vele bronnen die je kunt aanboren. Gebruik artikelen als signalen van wat er nu speelt en als je er veel leest over een bepaald onderwerp tekent zich vanzelf meer inzicht in de materie af. Gebruik boeken als verdieping, als middel om een gedachtengoed te gaan begrijpen. Weblogs van je inspirators zijn ook een zeer goede voeding voor je kennishonger. Combineer lichte snacks met zwaar tafelen. Zoek mensen die voor jou als mentor kunnen fungeren.
  • Combineer kwetsbaarheid met krachtig optreden. Overbluf anderen niet, doseer wat je communiceert over je nieuwe profilering. Anderzijds moet je ook uitkijken niet te verontschuldigend te doen over wat je weet en kunt. Veel autodidactische mensen hebben tóch nog een beetje last van het imposter syndrome (de angst dat je ontmaskerd wordt als een indringer die 'het' eigenlijk helemaal niet kan) en vrezen dat ze toch tekort zullen schieten.
  • Analyseer regelmatig je vooruitgang. Je zult zien dat je ongemerkt veel nieuwe kennis en vaardigheden hebt vergaard. Zo houd je in de gaten of je vooruitgang boekt, of je moet versnellen of vertragen en waar je nog wat meer aandacht aan zou kunnen besteden.

Kortom: maak jezelf!

Annedien Hoen volgde een opleiding tot docent Engels en besloot iets héél anders te gaan doen. Inmiddels heeft ze in de afgelopen zes jaar gewerkt als freelance logo ontwerpster, webdesigner, marketing adviseur, personal branding mentor en tekstsschrijver en geeft ze sinds 2005 creatief-strategisch advies. Dit artikel is een deel van het recept dat ze onttrokken heeft aan haar ervaring met je carrière autodidactisch en pro-actief vormgeven.

Tip

Auteur: Annedien Hoen

https://www.lancelots.nl/ontwikkelen/ondernemerschap/veranderen Sitemap © Copyright Applinet 2004-heden ColofonAdverteren