Is intervisie iets voor jou?

Ben jij toe aan deelname aan een intervisiegroep? Bekijk eens de volgende stellingen en beantwoord ze met ja of nee.

• Ik ben heel leergierig en wil groeien in mijn vak.
• Ik houd ervan om te reflecteren op mijn eigen en andermans functioneren.
• Ik zit vaak met vragen over omgang met klanten en professionele integriteit.
• Ik wil andere mensen helpen bij hun vakproblemen.
• Ik denk veel na over mijn toekomst als freelancer.
• Ik wil communicatieve vaardigheden zoals luisteren en feedback geven verder ontwikkelen.
• Ik ben bereid om met regelmaat een dagdeel op te offeren voor deelname.

Heb je twee of meer vragen met ja beantwoord? Dan is intervisie zeker iets voor jou.

Het is belangrijk om niet hals over kop in een intervisiegroep te stappen. Natuurlijk is intervisie voor freelancers vrijwillig. Maar als je je eenmaal hebt gebonden aan een intervisiegroep, ga je wel een bepaalde verplichting aan. Intervisie kan niet zo vrijblijvend zijn dat deelnemers vaak bijeenkomsten afzeggen omdat ze het druk hebt met opdrachten. Je moet dus bereid zijn om er tijd en energie in te steken. Je zult merken dat je die tijd dan ook dubbel en dwars terugverdient! 

Wat wil je inbrengen?

Omdat intervisie een flinke investering is van tijd en energie, is het belangrijk dat je er ook veel voor terugkrijgt. Stel daarom je eigen wens om iets te leren centraal. Wat wil je leren? Kunnen de andere deelnemers je dit geven? Kun jij de deelnemers iets teruggeven? Een intervisiegroep bestaat bij de gratie van het gedeeld verlangen van de deelnemende freelancers om iets te leren. Als dit er niet is, kunnen ze altijd nog gezellig theedrinken of borrelen. Daar is niets mis mee, maar het is geen intervisie.

Stel dat je volgende week als gast mag deelnemen aan een intervisiegroep. Wat zou je willen inbrengen? Als je niets te binnen schiet, houd dan de komende tijd een logboekje bij. Hierin noteer je welke dilemma's en obstakels je tegenkomt. Naar welk probleem keren je gedachten steeds terug?

Voorbeelden van thema's die geschikt zijn om tijdens intervisie te bespreken:

• Het voeren van klantgesprekken.
• Toekomstvisie: waar wil je over vijf jaar staan? Twijfels over je huidige werk.
• Professionele integriteit: welke opdrachten passen nog bij mij als persoon en welke gaan over de grens?
• (problemen bij) de uitwisseling van opdrachten met collega-freelancers.

Interventiediepte

Vragen voor intervisie verschillen wat betreft de zogenaamde interventiediepte. Dat is de mate waarin een vraag persoonlijk is.
 

Een intervisiegroep is bij uitstek geschikt voor vragen met een grote interventiediepte (diepte-interventies in bovenstaand schema). Deze kwesties hebben een diepgaande analyse en de vertrouwelijkheid van een intervisiegroep nodig. Maar er zijn ook veel intervisiegroepen die 'oppervlakkige' vragen behandelen. Dit geldt bijvoorbeeld voor een groep die net begint en nog op alle fronten praktische kennis aan het verzamelen is (over bijvoorbeeld factureren  en acquisitie).

Vaak evolueert een vraag tijdens de bijeenkomst naar een vraag met een grotere interventiediepte. De beginkwestie is bijvoorbeeld dat de inbrenger het maken van zijn website steeds uitstelt. De ene vraag leidt tot de volgende en aan het eind van de zitting is het onderwerp van gesprek: de twijfels die de inbrenger heeft over de richting waarin hij zich als freelancer wil ontwikkelen.

Hoe bereid je een inbreng voor?

De inbreng van een intervisie is altijd naar aanleiding van een concrete situatie die je hebt meegemaakt, meestal een dilemma of probleem.

Ga terug naar het onderwerp dat je in gaat brengen als je volgende week een gastoptreden hebt bij een intervisiegroep. Bereid je voor aan de hand van de volgende stappen:

Tip
Durf vragen te kiezen met een grote interventiediepte. Dat wil zeggen: durf iets van jezelf te laten zien. De aanwezigheid van ervaren intervisieleden kan hierbij nuttig zijn. Zij zijn het al meer gewend om te – durven – kijken naar zichzelf en geven daarmee het goede voorbeeld.

• Beschrijf de situatie.
• Wat is volgens jou de kern van het probleem?
• Waarom is het een probleem voor jou?
• Wat heb je gedaan om het op te lossen?
• Wat heeft dit opgeleverd?
• Wat zou de ideale situatie zijn?
• Welke oplossing zie je voor je?

Bij sommige intervisiegroepen wordt de inbreng voorafgaand aan de bijeenkomst schriftelijk ingediend. De andere deelnemers kunnen hun vragen dan al voorbereiden. Bij andere groepen vindt de inbreng mondeling plaats, zodat de overige leden er nog onbekend mee zijn.

Vaardigheden bij intervisie

Vragen stellen

Bij intervisie worden twee soorten vragen gebruikt: informatieve vragen en reflectieve vragen. Je begint altijd met informatieve vragen: deze helpen om duidelijkheid te geven over de precieze omstandigheden van het probleem van de inbrenger. In een later stadium gebruik je reflectieve vragen, die de inbrenger stimuleren om zelf zijn vraag te beantwoorden.

De volgende case wordt ingebracht in je intervisiegroep.
"Ik voel me de laatste weken gejaagd. Als een nieuwe opdracht binnenkomt, baal ik hier eigenlijk van. Ik heb het gevoel dat ik geen rust krijg."

Formuleer twee informatieve vragen en een reflectieve vraag.

Tips om goede vragen te stellen:

• Vraag door als de inbrenger vaag blijft over de situatie. Vraag hem om concreet te worden.
• Stel één vraag per keer. Verwerk niet meerdere vragen in je zin. De inbrenger zal dan alleen de makkelijkste beantwoorden.
• Stel geen suggestieve vragen ("Maar is het eigenlijk niet zo dat je gewoon ontzettend slordig bent?").
• Stel eens een reflectieve vraag. Dat is een vraag die de inbrenger uitnodigt om vanuit het gezichtspunt van een toeschouwer zijn eigen vraag te beantwoorden. Bijvoorbeeld: "Hoe zou een ervaren collega dit probleem oplossen?" De inbrenger formuleert zo zelf een antwoord, in plaats dat anderen dit voor hem doen.

Breng de bovenstaande principes van vragen stellen eens in de praktijk tijdens een werkoverleg of een etentje. Lukt het je om je aan de richtlijnen te houden?

Luisteren

Hoe beter je luistert, des te beter kan de spreker zich uiten.

• Laat de spreker uitpraten en toon belangstelling.
• Luister onbevooroordeeld en concentreer je op de inbrenger. Ga niet tijdens het luisteren te veel nadenken over (pakweg) de persoonlijkheid van de inbrenger.
• De kunst is ook om een stilte toe te laten in het gesprek. Veel mensen hebben hier moeite mee en stellen gelijk de volgende vraag. Terwijl het laten vallen van een stilte juist een aanmoediging kan zijn. Het geeft de inbrenger namelijk de gelegenheid om nog eens na te denken over wat hij zelf heeft gezegd. Daarop volgt vaak een nuancering of aanvulling.
• Vat af en toe in eigen woorden samen wat de ander gezegd heeft. Hiermee laat je merken dat je geluisterd hebt en kunnen eventuele misverstanden gecorrigeerd worden. 

Oefen je luistervaardigheid met de LSD-methode: Luisteren, Samenvatten en Doorvragen. Verzin een stelling waarover je het tijdens de discussie oneens bent met je gesprekspartner. De kern van LSD is dat je pas mag reageren nadat je hebt samengevat. "Dus jij vindt dat.. klopt dat?" Pas dan mag je doorvragen of zelf je argument geven. Je zult merken dat je beter gaat luisteren door deze oefening.

Feedback geven

Sommige freelancers hebben meer ervaring met het ontvangen dan met het geven van feedback. Hoe bedreven ben je in het geven van feedback?

• Geef feedback op gedrag dat je waarneemt, niet op hoe jij denkt dat de persoonlijkheid van de inbrenger is. Een voorbeeld van hoe het niet moet: "Jij gaat altijd zo snel in het defensief, ik kan me voorstellen dat die opdrachtgever daar niet van gediend was."
• Gebruik een ik-boodschap. Een voorbeeld van een ik-boodschap: "Ik begrijp je uitleg niet helemaal". Een voorbeeld van een jij-boodschap (hoe het niet moet): "Jij legt het niet duidelijk uit."
• Laat de mogelijkheid open dat je het fout gezien hebt en geef de inbrenger de kans om te reageren op je feedback.

Opdracht: bedenk feedback die je aan een opdrachtgever zou willen geven. Formuleer die volgens de feedbackregels.

 Lees in het volgende deel van de training hoe je een intervisiegroep opzet.

Auteur: Erik Weijers