Als ondernemer kun je aansprakelijk worden gesteld voor de schade die je anderen toebrengt. Welke risico's loop je en hoe voorkom je torenhoge schadeclaims?

Wat veroorzaakt aansprakelijkheid?

• Contractuele aansprakelijkheid: deze vorm van aansprakelijkheid ontstaat als een van beide partijen zich niet houdt aan de overeenkomst. Tegen de contractuele aansprakelijkheid kun je je niet verzekeren. Wel kun je deze beperken. Je verwerpt deze aansprakelijkheid in je algemene voorwaarden of verbindt er een maximum schadebedrag aan.
• Een onrechtmatige daad plegen: als je een regel of wet hebt overtreden, kun je aansprakelijk worden gesteld. Bijvoorbeeld als je door plagiaat te plegen de auteurswet overtreedt. Ook als de dakpannen van jouw kantoorpand bij een storm schade vooroorzaken bij de buren, is er sprake van een onrechtmatige daad.  
• Risicoaansprakelijkheid: als ondernemer loop je een risico over door jou gebruikte hulppersonen en hulpzaken. Bijvoorbeeld dat een van je medewerkers iets van een klant kapot maakt. Het risico voor een ondernemer is dat je ondanks dat je er niets aan kunt doen of dat je door omstandigheden die buiten jezelf liggen (een stroomstoring), schade veroorzaakt.

Verschillende vormen van aansprakelijkheid

Drie vormen van aansprakelijkheid zijn relevant voor je bedrijf.  

Aansprakelijkheid voor handeling en vermogensaangelegenheden

Verkeerd gegokt of een economische crisis? En je kunt de rekeningen van crediteuren niet meer betalen? Als eigenaar van een eenmanszaak of partner in een vennootschap onder firma (VOF) ben je aansprakelijk voor alle handelingen en vermogensaangelegenheden in je bedrijf. Er is geen onderscheid tussen privé- en ondernemingsvermogen. Dat wil zeggen dat schuldeisers van de onderneming aanspraak kunnen maken op je privébezit. Maar ook kunnen privéschuldeisers de bezittingen van de onderneming aanspreken. Deze vorm van aansprakelijkheid raak je kwijt als je kiest voor de rechtsvormen BV of NV. Overigens is de BV als réchtspersoon natuurlijk wel aansprakelijk.

Bedrijfsaansprakelijkheid

Je stoot een kop koffie om, die valt over een laptop van je klant. De laptop is kapot en niet meer te repareren. Dan ben jij aansprakelijk voor de schade. Je bent ook aansprakelijk als een van je medewerkers of iemand die voor jou in opdracht werkt, die schade veroorzaakt. Hiervoor kun je een bedrijfsaansprakelijkheidsverzekering afsluiten, vergelijkbaar met een particuliere WA-verzekering. Deze verzekering is doorgaans niet duur en zeker aan te raden. Immers, een ongeluk zit in een klein hoekje. Bovendien dekt je persoonlijke WA-verzekering niet de schade die jij - of een ander namens jou - tijdens het uitvoeren van werk voor je bedrijf veroorzaakt.

Beroepsaansprakelijkheid

Tegelijk met de nieuwe software installeer je ook een virus bij je klant. Of je je haalt de afgesproken deadline niet, waardoor de kopij niet op tijd bij de drukker is. Beroepsaansprakelijkheid omvat alle schade die je een ander toebrengt bij het uitoefenen van je beroep. Je kunt met een beroepsaansprakelijkheidsverzekering de risico's beperken, maar die is vaak erg duur. De hoogte van de premie is afhankelijk van je beroep en de grootte van je bedrijf. Lang niet voor alle beroepsgroepen is deze verzekering nodig. Voor artsen, advocaten en ondernemers in ICT is zo'n verzekering bijvoorbeeld van belang. Die beroepen krijgen bij fouten te maken met hoge claims.

Een deel van de beroepsaansprakelijkheid kun je afdekken in je algemene voorwaarden. Als freelancer is het bijvoorbeeld belangrijk om een artikel op te nemen over het te laat leveren door ziekte. Dat is voor jou immers een geval van overmacht. Ook kun je in je algemene voorwaarden maximale schadevergoedingen opnemen en daarmee het risico wat beperken.

Of een claim levensvatbaar is, hangt af van de oorzaak van de schade. We onderscheiden er twee:

Verwijtbaar handelen of wanprestatie

Je kunt alleen aansprakelijk worden gesteld voor schade die je bij het uitoefenen van je beroep veroorzaakt als er sprake is van verwijtbaar handelen of een wanprestatie. Dat is het geval als je niet houdt aan de afspraken in een overeenkomst. Een schadeclaim heeft kans van slagen wanneer je slechter handelt dan de gemiddelde, zorgvuldig handelende beroepsgenoot onder gelijke omstandigheden zou doen.

Overmacht

In sommige gevallen kun je je beroepen op overmacht. Dat doe je als je niets aan de schade kon doen. Je was bijvoorbeeld door een stroomstoring niet in staat kopij op tijd aan de drukker te leveren. Een succesvol beroep op overmacht zorgt ervoor dat je niet aansprakelijk wordt gesteld voor de schade.

Aanbevolen websites

• Aansprakelijkheid, Ondernemersplein.

Bronnen

• Uitleg over aansprakelijkheid van de Kamer van Koophandel.

Auteur: Mariëlle de Groot

Inhoudelijk adviseur: Olaf van der Linden