Het Enneagram is een persoonlijkheidsmodel dat negen persoonlijkheidstypen beschrijft. Hieronder staat een uitleg van deze negen typen. Lees ze door en ontdek je type!

Wie ben jij?

1. De Perfectionist

De Perfectionist denkt het juiste, doet het juiste en ís de juiste. Zijn normen liggen hoog, héél hoog. Hij leidt een ethisch verantwoord en deugdzaam leven. Zijn fixatie is de dingen perfect doen, hij vermijdt onvolmaaktheid.

• Kwaliteiten: eerlijkheid, discipline, betrouwbaarheid, ordelijkheid.
• Valkuilen: frustratie, woede (eerst op zichzelf omdat hij fouten maakt en vervolgens op zichzelf omdat woede ook een imperfectie is), jaloezie en het moeilijk beslissingen kunnen nemen.
• Uitdagingen: blijmoedig zijn, geduld betrachten en het onvolmaakte leren aanvaarden.

2. De Gever/Helper

De Gever verzekert zich van liefde, door zelf liefde te geven. De Gever beschikt over vele ‘ikken’, zodat hij in kan spelen op de diverse behoeften van anderen. Zijn fixatie is sociaal zijn, hij vermijdt behoeftigheid/afhankelijkheid.

• Kwaliteiten: empathie, hulpvaardigheid, zorgzaamheid en generositeit.
• Valkuilen: een gevoel van superioriteit, een gebrek aan innerlijk reflectievermogen, manipulatief en bezitterig gedrag.
• Uitdagingen: werkelijk invoelend vermogen in plaats van een superieure helpende houding, echtheid en zelfreflectie.

3. De Succesvolle Werker

De Succesvolle Werker is een doener en wint liefde door het leveren van prestaties. Hij is het prototype van de streber. De Succesvolle Werker fixeert zich op succes en probeert mislukking koste wat het kost te vermijden.

• Kwaliteiten: ijver, zelfverzekerdheid, optimisme en doelgerichtheid.
• Valkuilen: (zelf)misleiding, oppervlakkigheid, prestatiedrang en ijdelheid.
• Uitdagingen: oprecht en eerlijk kunnen zijn – naar anderen én naar zichzelf – ook over eventuele mislukkingen.

4. De Romanticus

De Romanticus voelt zich uniek en wil ook zo gezien worden. Hij verlangt naar liefde op afstand en zoekt zijn hele leven. Feitelijk wil hij niet vinden, het smachten is het doel. De Romanticus heeft als fixatie schoonheid en melancholie en vermijdt een gevoel van minderwaardigheid.

• Kwaliteiten: zijn warmte, creativiteit en expressievermogen.
• Valkuilen: stemmingswisselingen, in zichzelf verdiept, een bepaalde arrogantie en afgunst.
• Uitdagingen: het bereiken van meer evenwicht in zijn gevoelens, door meer discipline te betrachten.

5. De Waarnemer

Waarnemers houden liefde en sterke emoties op afstand; ze zoeken naar kennis. Ze willen weten, begrijpen en onafhankelijk zijn. Hun denken en gevoel lopen niet parallel. Zij richten zich op het vergaren van wijsheid en vermijden leegheid.

• Kwaliteiten: analytisch vermogen, objectieve waarneming, vermogen tot alleen zijn en het goed beslissingen kunnen nemen.
• Valkuilen: behoefte aan dingen voor zichzelf hebben en houden (kennis, ruimte, tijd, gevoelens) en afstandelijkheid.
• Uitdagingen: de dingen los kunnen laten en kunnen delen, waardoor ze meer naar buiten treden en goede raad kunnen geven.

6. De Loyalist

Loyalisten zijn bang vertrouwen te hebben en vervolgens verraden te worden. Ze hebben constant "ja" en "nee" in hun hoofd: ze zoeken bescherming van autoriteiten maar zijn daar tegelijkertijd bang voor. Ze zijn op zoek naar zekerheid en proberen twijfel te vermijden.

• Kwaliteiten: verantwoordelijkheidsgevoel, zorgzaamheid en loyaliteit.
• Valkuilen: dominantie, onvoorspelbaarheid en soms paranoïde gedrag. De Loyalist kan ook roekeloos worden: als hij zijn angst bestrijdt door zich er volledig in te werpen.
• Uitdagingen: Moed. Dingen durven doen/op dingen durven vertrouwen zonder zichzelf te overschreeuwen.

7. De Levensgenieter

De Levensgenieter is ‘het eeuwige kind’: (schijnbaar) blij, enthousiast, op zoek naar avonturen en leuke ervaringen. Plezier is niet zozeer een spontaan verschijnsel maar een ‘must’ en heeft het verwerven van geluk tot doel. Levensgenieters hebben het vermijden van pijn als drijfveer.

• Kwaliteiten: enthousiasme, charme, spontaniteit en nieuwsgierigheid/fantasie.
• Valkuilen: impulsiviteit, ongedisciplineerdheid en de moeite die hij heeft met de schaduwkant van het leven, waardoor hij oppervlakkig kan lijken.
• Uitdagingen: nuchter blij te leren zijn en pijn toe te laten.

8. De Baas

Bazen dwingen contacten af: hun liefde uiten ze door controle over anderen uit te oefenen. Ze zijn het type ‘ruwe bolster, blanke pit’: assertief en bezitterig. Ze komen voor zichzelf en voor hun geliefden op. De Baas is gefixeerd op macht en vermijdt dan ook machteloosheid.

• Kwaliteiten: een sterke uitstraling, gezaghebbend en direct, beschermend en vol zelfvertrouwen.
• Valkuilen: (over)dominantie, ongevoeligheid, kritische blik en bezitterigheid.
• Uitdagingen: hun eigen afhankelijkheid en gevoeligheid leren te accepteren.

9. De Bemiddelaar

De Bemiddelaar is op zoek naar harmonie en lijkt onbaatzuchtig. In dit proces verliest hij echter zijn eigen grenzen: hij is zo fijngevoelig voor de mening van anderen, dat hij op alles "ja" zegt. Doordat de Bemiddelaar zo meegaand is kan hij als een kameleon zeer verschillende verschijningsvormen hebben. Hij heeft als drijfveer het vermijden van conflicten.

• Kwaliteiten: diplomatie, meegaandheid, ruimdenkendheid en geduld.
• Valkuilen: passiviteit, onderdanigheid, koppigheid en het verliezen van contact met hun eigenheid.
• Uitdagingen: daadkracht en zelfverantwoordelijkheid: kiezen, doen en ervoor staan.

De dynamiek van de typen

Bij het bepalen van je type moet je niet alleen kijken naar je dominante type – het type waar je het meest van jezelf in herkent -, maar ook naar de naastliggende typen in de cirkel. Dit zijn je vleugeltypen. Deze zorgen voor de nuances in je basistype. Voor een Perfectionist (1), zijn  bijvoorbeeld de Gever (2) en de Bemiddelaar (9) de vleugeltypen.

Je type neemt ook trekken van andere typen over, afhankelijk van de situatie. Voel je je veilig, dan ontwikkel je je tegen de richting van de pijl in en neem je sterke punten van dat type over. Bij stress daarentegen ga je je gedragen als het type dat je vindt als je met de pijl meegaat. De Waarnemer (5) zal in goede doen aan zelfvertrouwen en autoriteit winnen, conform de Baas (8). Zit hij in de stress, dan zal hij in een poging die stress te reduceren de meer naar buiten gerichte houding aannemen van de Levensgenieter (7).

Auteur: Susanne Biemans