Durf is een competentie die inherent is aan het freelancen. Als ondernemer loop je altijd risico, omdat je het eindresultaat dat je met je bedrijf gaat bereiken niet kent, ongeacht de branche, sector of het beroep. Bij startende ondernemers is niet voor niets sprake van het bijeenbrengen van durfkapitaal (een combinatie van risicodragend eigen vermogen en leningen). Als freelancer waag je steeds weer een sprong in het diepe door bijvoorbeeld een prestigieuze opdracht aan te nemen of op een vernieuwende wijze je diensten aan de man te brengen. Dat brengt een gezonde spanning in je werk, en freelancers met ondernemersgeest vinden dat een van de mooie kanten van hun vak.

Aangezien durf zo'n belangrijk aspect is van het freelancen, kan het geen kwaad hier uitgebreid bij stil te staan alvorens je je eigen praktijk gaat starten.

Waarom heb je durf nodig als ondernemer?

• Misschien vanzelfsprekend, maar toch belangrijk: je leidt zelfstandig een eigen bedrijf. Is je boekhouding een chaos of heb je een belangrijke opdracht verknoeid, dan ben jij als enige verantwoordelijk. Sommige freelancers ervaren het als zwaar om nooit back-up te hebben van een leidinggevende, secretaresse of collega. Anderen vinden het juist heerlijk om die verantwoordelijkheid niet te hoeven delen.
• Je neemt voor je bedrijf voortdurend zakelijke beslissingen waarbij enig risico komt kijken. Bijvoorbeeld bij het lanceren van je idee op de markt, het bepalen van de prijs voor je diensten en je marketingstrategieën. Je laat je daarbij in de regel niet leiden door wat anderen vinden (hoewel je ze natuurlijk wel om advies kunt vragen). Vaak moet een beslissing worden genomen terwijl er onvoldoende informatie beschikbaar is om een veilige keuze te kunnen maken die vrijwel gegarandeerd tot een goede afloop leidt. Je doet weliswaar al het mogelijke om meer of betere informatie te vinden, maar uiteindelijk hak je de knoop door. Dat kan achteraf de verkeerde keuze blijken, maar dat risico ga je niet uit de weg. 
• Je hebt niet de zekerheden van een werknemer in loondienst. Dus je blijft zelf uitkijken naar nieuwe opdrachten, je hebt geen gegarandeerd inkomen, ziektegeld, werkloosheidsuitkering, ontslagbescherming, pensioen en geen doorbetaalde vakantiedagen. Het is soms voor een freelancer lastig in te schatten waar hij zich wel en niet voor moet verzekeren. Zo is een arbeidsongeschiktheidsverzekering niet onverstandig, maar helaas peperduur. Met het gevolg dat veel freelancers er feestelijk voor bedanken.
• Voor de winst van je bedrijf ben je in zekere zin afhankelijk van anderen. Willen klanten met jouw bedrijf in zee gaan? En als je ze hebt, hoe houd je ze dan tevreden? Houden ze zich dan wel aan de afspraken? Wat te doen bij een wanbetaler? Hoe zorg ik ervoor dat er volgende maand voldoende geld op mijn rekening staat? Waar vind ik een goede boekhouder? Dit soort vragen kunnen je wel flink bezighouden, maar maken je werk ook uitdagend en afwisselend.

Bij welke persoonlijke vaardigheden komt durf van pas?

• Bijvoorbeeld bij de vaardigheid om als ondernemer klanten en collega’s te benaderen. Je stapt bijvoorbeeld tijdens een borrel op iemand af en maakt een praatje. Zeker in het begin is dat niet gemakkelijk. Een freelancer mag echter niet te passief zijn in dit soort contacten, want (naams)bekendheid is een belangrijke voorwaarde voor een succesvolle praktijk. Je gaat dan ook regelmatig netwerken en stelt je open voor uiteenlopende contacten. Daarnaast benut je andere mogelijkheden voor acquisitie, zoals mailings en briefings, je eigen website, offertes, 'koude en warme telefoongesprekken' met klanten, enzovoort. 
• Ook moet je soms spreken in het openbaar. Wellicht wenst een potentiële klant dat je een korte presentatie geeft over je plannen of portfolio. Als je adviezen geeft aan klanten, moet je deze vaardigheid zelfs heel goed beheersen. Of misschien word je een keer gevraagd voor een lezing, bijvoorbeeld tijdens een ondernemersavond van de Kamer van Koophandel in je regio. Dat is goed voor je imago en je leert er veel van. En hoe vaker je het doet, des te minder schroom en plankenkoorts.
• Daarnaast heb je lef nodig om jezelf duidelijk te profileren. Wil je opvallen, dan is het essentieel om je te onderscheiden van andere freelancers in concurrerende gebieden. Dat doe je allereerst door de diensten die je aanbiedt: je weet die bijvoorbeeld op een originele of gewaagde wijze te presenteren. Daarnaast sta je volledig achter je bedrijf en kun je anderen van de waarde ervan overtuigen. Het is weinig geloofwaardig als je bij de bank zit om krediet aan te vragen terwijl je zelf twijfelt over je ondernemingsplan. 
• Verder onderhandel je met derden. Bij het onderhandelen over bijvoorbeeld het uurtarief is een onzekere houding not done. Je durft ook een opdrachtgever tactvol de waarheid te zeggen als er een verschil van mening is. Je aanvaardt het risico dat je op kritiek of weerstand stuit, of dat je persoonlijke verwijten krijgt. Freelancen betekent assertief zijn en voor je rechten opkomen. Beter geen opdrachtgever, dan een slechte opdrachtgever.
• Tenslotte heb je durf nodig om van tijd tot tijd tegen de stroom in te varen. Soms heb je goede argumenten om een bepaald standpunt in te nemen, maar denkt je omgeving er toch anders over. Natuurlijk luister je naar kritiek en sta je open voor de opvattingen van anderen. Maar als het er op aankomt, maak je je eigen standpunt duidelijk en zet dit door.

Ik durf...

Heb jij lef? Ga eens na in hoeverre jij je herkent in de volgende uitspraken:

• Ik durf iets nieuws te doen en daarbij fouten te maken 
• Ik durf naar voren te brengen dat ik iets niet zeker weet 
• Ik durf aan anderen mijn ongewone, innovatieve of ietwat eigenzinnige ideeën te presenteren
• Ik durf op mensen af te stappen die ik niet ken
• Ik durf tegen een klant te zeggen dat ik het niet met hem eens ben 
• Ik durf mijn twijfels te delen met mijn omgeving en steun bij hen te zoeken
• Ik durf wanneer dat nodig is eisen en kritische vragen te stellen aan een klant  
• Ik durf grenzen te stellen en nee te zeggen op een verzoek, bijvoorbeeld om over te werken
• Ik durf een klant te vertellen dat ik mijn belofte niet na kan komen

Aanbevolen website

• Cursus Risicomanagement - Een organisatie die wat wil bereiken moet vaak risico's nemen. Met inzicht in die risico's en gerichte beheersmaatregelen kun je een gunstigere verhouding tussen risico's en opbrengsten bereiken. Verdiep je in de professionele benadering van risicomanagement.

Auteur: Vera van Dijk